De Stichting Pijnackernaren Helpen Armenië was ook in 2012 weer een week in Armenië om allerlei lopende en eventuele nieuwe projecten te bezoeken. Hier een reisverslag van dag tot dag.
Dag 1: donderdag 6 september
International Boarding House in Giumry.
Betreft een tehuis met 160 bewoners, ouderen en/of gehandicapten vanaf 21 jaar. Het gaat om 85 bejaarden.
Directeur Arsen Petrosjan geeft uitleg over de problemen waar hij en zijn 68 medewerkers mee kampen. Door de aard van de bewoning is er veel was. Er staan een paar grote wasmachines maar die werken niet. Ze moeten het doen met machines die vijf kilo was tegelijk aan kunnen. Er is tachtig kilo wasgoed per dag te verwerken, dus een of twee machines die zestien kilo aan kunnen, zouden zeer welkom zijn. Ter vergelijking: in het ouderentehuis dat door de Carolusstichting is geholpen, staan machines van 23 kilo maar daar wonen ook aanmerkelijk meer mensen.
De prijs van zo’n machine in Armenië is 16.000 euro maar Maria weet ze uit Dubai te halen voor 5.000 euro per stuk.
De directeur krijgt per persoon maar acht euro vergoeding per dag van de regering en heeft dus niet de middelen om die wasmachines zelf aan te kopen.
Andere probleem betreft de matrassen van de bewoners. Door incontinentie zijn er flink wat matrassen eigenlijk niet meer te handhaven. Ze zouden moeten worden vervangen door matrassen die niet doorlaatbaar en wel afneembaar zij. Gaat om rond de tachtig bovenmatrassen die vijftig euro per stuk zouden kosten.
Verder zijn er wat problemen met lekkage boven de keuken. Ook zijn er toiletten die nodig opgeknapt zouden moeten worden. Het is een keurig overzichtelijk tehuis met volgens Maria een goede familiale sfeer. De moeite zeker waard om iets voor te ondernemen.
Dag 2: vrijdag 7 september
Bezoek aan Spitak, eerst gemeentehuis en daarna bezoek aan ‘mensen zonder benen’
Spitak is eind jaren tachtig zeer zwaar getroffen door een aardbeving. Van de 23.000 inwoners toen zijn er destijds 4.000 dodelijk getroffen. Mede door de daarna volgende ontkoppeling van Armenië aan de Sovjet-Unie is Spitak er nog steeds niet bovenop. Er waren destijds 14.000 banen, nu zijn er nog maar 2.000 terwijl het stadje 16.000 inwoners telt. De werkloosheid is dus enorm met alle problemen van armoede en sociale ellende die daar bij komen. Er is daar in het noorden van het land niet veel zicht op werkgelegenheid. Veel mensen trekken weg naar Rusland om daar voor de familie te werken.
De burgemeester en vooral zijn rechterhand Annehiet doen er alles aan om de situatie voor de inwoners te verbeteren. Nog steeds wonen er heel veel mensen in containers. Maar veel mensen hebben al kunnen verhuizen naar de nieuwe woningen die er worden gebouwd, vaak met steun van het buitenland. Er zijn 240 nieuwe huizen gebouwd en er komen er nog honderd aan. Toch wonen er nog steeds 1100 huishoudens in containers.
We bezoeken vervolgens een familie die in zeer benarde omstandigheden woont. Een oudere man en vrouw wonen daar met hun resterende kinderen en kleinkinderen. Deze mensen hebben bij de aardbeving drie zonen verloren.
Hun dochter en haar man hebben geen benen. Ze zijn ondanks hun gevorderde leeftijd vader en moeder geworden van een tweeling van drie. Eigenlijk is de situatie daar onhoudbaar en zou het jonge gezin moeten verkassen naar een nieuwe woning. Temeer daar de vader vanwege zijn rolstoel niet ‘thuis’ kan wonen. Hij vertoeft elders.
We zijn een avond later gaan kijken naar een mogelijke nieuwe woning in een nieuw wijkje. Met de aankoop zou 10.000 euro gemoeid zijn. We zijn het er over eens dat die mensen dat huisje niet zomaar mogen krijgen. Idee is dat Little Bridge of de Stichting het huis aankoopt.
Dag 3: zaterdag 9 september
Na een tussenstop bij een prachtig kloostercomplex uit de vierde eeuw, brengen we diverse bezoekjes, in gezelschap van de mensen van de kerk in Stepanavan.
Burgemeester van het dorpje Khurtan (met dikke nek en buik vanwege ziekte)
Burgemeester Meher Kivorkian vertelt dat het dorp een naam heeft hoog te houden in de Armeense voetbalwereld. Er zijn 672 huishoudens en 315 kinderen.
De oogst is grotendeels mislukt als gevolg van hagel. Een afweerstation tegen hagel zou erg welkom zijn. Wat dat kost, horen we niet.
Er zijn waterproblemen: vijf kilometer waterleiding zou hoognodig vernieuwd moeten worden. Er is 900 hectare om te bewerken. Er worden aardappelen geteeld en graan. Koren is door de late zomer niet hoog genoeg en ook is er te weinig gras/hooi voor de winter.
Zestig huishoudens zijn zo arm dat ze zichzelf niet kunnen bedruipen. Deze mensen zouden erg geholpen zijn met pootaardappelen. Met elkaar hebben ze twee hectare land. Het gaat om 4000 kilo per hectare en per kilo praten we over een halve euro: 4000 euro zou het dus om gaan. Verder is er tarwezaad nodig voor één hectare. Het gaat om 300 kilo en het spul kost een halve euro per kilo.
Burgemeester Hopartzy
Vervolgens worden we ontvangen door burgemeester Martoen Bersoejan van Hopartzy. Een dorpje met 817 inwoners, verdeeld over 277 huishoudens, met in totaal negentig schoolkinderen. Deze man die druk met de verkiezingen van de volgende dag: hij hoopt herkozen te worden maar heeft wat tegenkandidaten!
Kleuterschool is feitelijk te klein: er is geen tweede lokaal terwijl dat wel nodig is. Cultureel gebouwtje is half voltooid. Wat betreft de watertoevoer zijn ze afhankelijk van wat er Vanadzor komt. Er zijn twintig arme families in het dorp die eigenlijk geholpen zouden moeten worden.
Vervolgens bezoeken we twee mensen in Stepanavan die op basis van een microkrediet een bedrijfje zouden kunnen beginnen.
Nummer 1
Araz Khalydzia, 40 jaar en getrouwd met Garine die 32 is. Ze hebben twee kinderen, Layid en Artavazd. Man heeft op jeugdige leeftijd een zware hartoperatie ondergaan en kan fysiek niet te veel aan. Hij is meubelmaker maar kan niet te veel aan. Om extra inkomsten te krijgen, wil hij bijen gaan houden. Gaat om een investering van 2000 euro.
Nummer 2
Armen woont tegenover de steenrijke burgemeester van Stepanavan maar die bloedhond wil hem niet helpen met het opstarten van een eigen computerbedrijfje. Een soort internetcafé waar hij zes stations voor nodig heeft. Twee zijn er al en vier zouden erbij gekocht moeten worden.
Daarnaast wil hij zich via de winkel gaan richten hulp, reparatie en onderhoud. Hij heeft 2000 euro nodig om op te starten. Huurkosten per maand zijn 120 euro en beoogde omzet is 500 euro per maand.
De man heeft eerder in een computerwinkel gewerkt maar zijn compagnon die voor het geld zorgde, heeft hem misleid en daardoor is het niks geworden. Hij ziet mogelijkheden omdat die compagnon met geld maar zonder kennis het niet voor elkaar krijgt. Benodigd is dus: 2000 euro.
Koeien en kalveren van Piet
Vervolgens bezoeken we boeren van Piet: Urut en Valerik die met 2000 euro (500 gift en 1500 lening) verjaardagsgeld van Piet drie koeien hebben gekocht, buiten de ene koe die er al was. Het gaat goed: de koeien zien er prima uit, geven goed melk en hebben voor drie kalfjes gezocht. De melk wordt met honderd dram en meer per liter goed betaald. De koeien geven in de zomer tien tot vijftien liter en later in het jaar zo’n tien liter per dag. Vijftig liter per dag levert 5.000 dram op. Dat klinkt niet slecht. De grasoogst vanuit de bergen valt niet tegen.
Frans en Marleen
Vervolgens bezoeken we ook de kalveren Frans en Marleen die gekocht zijn met geld van Frans Lettinga. De kalfjes zien er goed uit maar de vader en de zoon die ze beheren lijken ze niet erg onder controle te hebben. Ze ‘sjpringen’ er vrolijk op los. Verdere gegevens ontbreken eigenlijk.
Troosteloos gezin
Op de terugweg stoppen we nog even een huis en familie waar de troosteloosheid van af straalt. Vader en moeder zijn aan de drank en op dat moment ergens in de bergen aan het werk op het land. Oma en een niet volwaardig klein kind ontdekken we in een stinkend donker kamertje. Wat moet je hier aan doen? In een zijkamertje ontdekken we een hoeveelheid lege flessen.
Dag 3: zondag 10 september
We bezoeken deze keer niet de dienst van de Armeens kerk in hun hoofdkwartier maar een Engelstalige dienst van de Internationale kerk. Na een kopje koffie en een toevallige ontmoeting met een van de hoofden van de Lionskleuterscholen vertrekken we naar Ankie in het Regenboogdorp, waar we een rijkelijk middagmaal en een speciaal gebakken taart naar binnen werken.
We horen van Ankie over de kunstmestmaffiapraktijken. Eerst te veel rekenen, daarna te laat leveren voor meer geld terwijl er ook nog een paar kilo uit de zakken wordt gehaald. Zakkenvullers zijn het!
Daarna gaan we op zoek naar een rozenkwekerij die door Dalsem is gebouwd, een kilometer of dertig buiten Jerevan. Met hulp van dorpeling langs de weg – die tijdelijk wordt ontvoerd – bereiken we de kwekerij van vijf hectare, gebouwd door investeerders en geopend door de president. Wat volgens Maria niet veel goeds belooft! Ontmoeting met Marty en Sandra Pieterse die de kwekerij runnen is allerhartelijkst. We worden ook bij deze mensen thuis ontvangen. Daarna avondmaal bij Benjamin, Marine en natuurlijk Ruben en Habob met echtgenote.
Dag 4: maandag 10 september
Na een zeer korte ‘ochtendrust’ gaan we weer op pad.
Bezoek 1
Eerst naar School 6 in Massis waar 140 kinderen het moeten ‘doen’ met twee toiletgroepen die niet al te best zijn. Voor 6000 euro kunnen ze worden gerenoveerd. Een nieuw probleem is dat verbouw- en bouwwerk niet meer mag worden gedaan door niet erkende bouwbedrijven. Daarmee wordt het minder makkelijk om de troepen van Hakob in te zetten. De truc is zo veel mogelijk werk onder onderhoud schuiven. Probleem voor Maria en haar club is dat erkende bouwbedrijven duurder zijn en elkaar het balletje toe schuiven.
Bezoek 2
Het gehandicaptenhuis in Nor Kharberd. Tehuis voor ongeveer 300 lichamelijk en of verstandelijk gehandicapte kinderen en ook minder jonge mensen. We spreken de directeur en bezoeken vervolgens een vleugel met heel jonge kinderen die zwaar gehandicapt zijn. Een blok van drie hoog met drie woongroepen van zestien kinderen waar er eigenlijk maar twaalf mogen zitten, met hoognodig worden opgeknapt. Het gaat om een project van 80.000 euro.
De directeur heeft een aardappelschilmachine nodig en toont vervolgens de koelkast van coole kicker dominee Van den Berg, de grote vriend van Piet die met deze man nog steeds een aardappeltje te schillen heeft!
Bezoek 3
We bezoeken in Jerevan het behandel- en revalidatiecentrum Arbez. Met Zwitsers geld in 1999 opgezet en nog steeds geweldig ogend. Het bewijs dat met een beetje verstand en goede wil best onderhoud te plegen in en iets netjes te houden is in dit land. Centrum oogt zeer professioneel met heel enthousiaste mensen die ook nog eens perfect Engels spreken en op één lijn met elkaar lijken te zitten. Ze houden zich bezig met het bijsturen van mentale, fysieke en gedragmatige afwijkingen, waarbij kinderen zo jong mogelijk met de behandeling beginnen. Het gaat om kinderen van 0 tot 18 jaar. Allerlei verschillende bekwaamheden zijn in huis: van logopedie tot psychiater en fysiotherapeut. De opzet is zodanig dat kinderen ter plekke worden geholpen met allerlei oefeningen die ze ook thuis moeten doen met hun ouders/verzorgers. Het gaat in veel gevallen om geboren handicaps of opgelopen bij ongelukken. De regering betaalt een zekere basis tot zeven jaar en voor meer behandelingen moeten de ouders zelf het geld op tafel leggen. Het centrum heeft diverse wensen voor apparatuur die behulpzaam is bij de therapie. Daar moet een lijst van zijn, maar hebben we die al?
Bezoek 4: Arevabur
In het dorp Arevabur is een te grote waterpomp voor irrigatiedoeleinden. Die functioneert niet meer goed. De vraag is of we willen meebetalen aan vier pompen met een kleinere capaciteit. Die zouden kunnen worden aangesloten op bestaande bronnen. Het gaat om Italiaanse pompen die duizend euro per stuk kosten en in totaal 180 hectare land zouden kunnen bevloeien. De gemeente zouden elektra betalen: 36.000 dram per maand. De vraag is: zou zo’n project deels via een cooperatie kunnen lopen en kunnen de boeren er zelf wat aan bijdragen? Burgemeester vindt cooperatie na enig aandringen via een eerst onwillige Maria geen verkeerd idee. Maar dat vergt tijd!
Bezoek 5: Tjurahovit, cooperatie, bij Wartan
Cooperatie die gericht is op gezamenlijke inkoop van kunstmest en poot/zaaigoed, werkt goed. Aantal leden is gestegen van veertig naar 72. Niet iedereen kan nog worden geholpen: hangt af van het plan waar men mee komt. Er zijn er 26 concreet geholpen. We maken een goede vergadering mee die vooral gaat over mogelijke investeringen in landbouwmechanisatie. Probleem is natuurlijk altijd geld. Wie betaalt wat en wie brengt er geld in? Vergadering was een stuk interactiever dan vorig jaar en de sfeer leek heel goed. Vee-arts zorgt voor deskundigheid en een aardappelkenner die ook voor een bedrijf in Nederland heeft gewerkt, gaf bevredigende uitleg over het feit dat niet de volle honderd procent van de pootaardappelen ‘op kwam’.
Dag 5: dinsdag 11 september
Bezoek 1
We maken de lange reis naar het arme bergdorp Aghberk, op ruim 2000 meter hoogte, nabij de grens met Azerbeidjan. De bevolking bestaat uit mensen die vanaf de andere kant van de grens zijn gekomen ten tijde van de oorlog met het genoemde land. De vorige bewoners van het dorp – Turken genaamd – zijn juist naar de andere kant van de grens gegaan. Een soort etnische zuivering dus.
De mensen wonen er 23 jaar maar het blijft armoe. Het groeiseizoen daar hoog in de bergen is kort: van 20 mei tot eind oktober. Er is nauwelijks vlakke grond, dus moet men het hebben van veeteelt. Er zijn 110 gezinnen waarvan er zestig arm zijn. 36 gezinnen moeten het zien te doen met een beperkte uitkering.
De drinkwatervoorziening in het dorp is slecht. De wens is: een waterleiding van 3000 meter vanuit vier bassins van zeventig kuub elk die op zichzelf hoognodig onderhoud moeten hebben. Maria en enkelen van ons bezoeken later de bassins, nadat we hebben kennisgemaakt met Arthur Jerritsian, de burgemeester. Drie kilometer pijp kost 8500 euro en ook de bassins nog vernieuwen zou een sommetje van 28.000 euro vergen.
De veehouderij is lastig omdat de melk eigenlijk niet genoeg opbrengt. Ze hebben met het hele dorp in de zomer 4000 liter melk per dag. Bovendien is de vleesprijs gedaald: van 3300 tot 1500 dram per kilo. Je ziet op diverse erven wel een flinke wintervoorraad hooi liggen.
Ook aan de grote school – een enorm gebouw met overal gaten – mankeert het een en ander. De school lekt als een mandje. Toch zien de leerlingen er prima en goed geluimd uit.
Bezoek 2
Na een enorme reis van de ene kant van het land naar de andere, dwars door het drukke Jerevan, arriveren we veel te laat bij de Muziekschool waar we vorig jaar ook zijn geweest. We krijgen een prachtig concert voorgeschoteld van koren en solisten. Met als hoogtepunt een knijterhard Ave Maria, versie 402.
Geheel in stijl bezoeken we op de terugweg een nieuwe kerk waar we zelfs de klok nog even kunnen luiden. Het weekje Armenië wordt afgesloten met een etentje in de stad. Het was weer nuttig en nu nog de poet verdelen over de diverse projecten.
Help ons!
Wilt u de Stichting Pijnackernaren Helpen Armenië steunen, maak dan gebruik van rekeningnummer NL 78 RABO 01 09 23 69 47 ten name van Stichting Pijnackernaren Helpen Armenië. Voor verdere informatie kunt u met ons mailen.
U kunt nu ook direct overmaken via
Onze stichting is ANBI-goedgekeurd, wat betekent dat giften financieel aftrekbaar zijn.
